Instalacje zraszaczowe – zasada działania oraz najczęstsze zastosowania

Instalacje zraszaczowe działają przez równomierne rozprowadzenie wody (lub wody z pianą) przez stale otwarte dysze na całej chronionej strefie. Uruchamia je automatyka pożarowa lub obsługa ręczna, dzięki czemu szybciej tłumią płomienie, ograniczają promieniowanie cieplne i chłodzą konstrukcję. To kluczowa różnica względem systemów tryskaczowych, które aktywują się punktowo. Poniżej wyjaśniamy zasadę pracy, elementy, kryteria doboru oraz praktyczne zastosowania.

Przeczytaj również: Kontener teletechniczny w przemyśle - optymalizacja przestrzeni i kosztów

Jak działa instalacja zraszaczowa i czym różni się od tryskaczowej?

Instalacje zraszaczowe to Stałe Urządzenia Gaśnicze (SUG), w których woda (lub roztwór wody z pianą) wypływa przez stale otwarte dysze. Po zadziałaniu zaworu uruchamiającego, medium gaśnicze trafia do całej sekcji rurociągów i jednocześnie zrasza chronioną strefę. Dzięki temu uzyskujemy równomierne pokrycie powierzchni, nie tylko miejsca źródła ognia.

Przeczytaj również: Automatyzacja bram – wygoda i bezpieczeństwo w jednym

W systemach tryskaczowych każdy tryskacz ma termoczuły element i otwiera się lokalnie. W zraszaczowych – uruchomienie zaworu otwiera drogę przepływu do wszystkich zraszaczy w danej sekcji. To rozwiązanie sprawdza się tam, gdzie liczy się szybkie obniżenie temperatury i zduszenie płomieni na rozległym obszarze lub przy ryzyku gwałtownego rozprzestrzeniania się ognia.

Przeczytaj również: Jak dobrać odpowiednią termoizolację dachu do klimatu?

Kluczowe elementy instalacji: od źródła wody po automatykę

Typowa instalacja zraszaczowa składa się z: zbiornika wody lub przyłącza do sieci, zestawu pomp (pożarowych), rurociągów, zraszaczy (dysze otwarte), zaworu uruchamiającego, armatury kontrolno-pomiarowej i układu detekcji pożaru.

Detekcję realizują czujniki temperatury i dymu współpracujące z centralą pożarową. Sygnał może wysterować zawór automatycznie. Alternatywnie instalację uruchamia się hydraulicznie, pneumatycznie, elektronicznie lub ręcznie (np. przez ręczny przycisk pożarowy lub zawór). Wielotorowe uruchamianie zwiększa niezawodność i pozwala dopasować system do wymagań norm oraz specyfiki procesu technologicznego.

Zasada działania krok po kroku: od detekcji do zraszania

1) Wykrycie pożaru: czujniki dymu/temperatury zgłaszają alarm do centrali. 2) Uruchomienie sekcji: centrala steruje zaworem (lub operator robi to ręcznie). 3) Start pomp: układ utrzymuje wymagane ciśnienie i wydajność. 4) Rozpylanie wody: zraszacze podają medium na całą strefę, co powoduje gaszenie, chłodzenie i ekranowanie cieplne. 5) Nadzór: system sygnalizuje pracę, a obsługa kontroluje parametry do momentu ugaszenia zagrożenia i bezpiecznego wyłączenia.

Jeżeli występują palne ciecze, do wody dozuje się środki pianotwórcze. Piana ogranicza parowanie i odcina dopływ tlenu, co wyraźnie podnosi skuteczność względem samej wody.

Gdzie instalacje zraszaczowe sprawdzają się najlepiej?

Systemy te zaprojektowano do ochrony obiektów o podwyższonym ryzyku intensywnego rozwoju pożaru. Działają zarówno jako układy gaśnicze, jak i zabezpieczające (chłodzące).

• Przemysł ciężki i energetyka: transformatory, pomieszczenia turbin, linie technologiczne – chłodzenie sprzętu oraz ekranowanie promieniowania cieplnego.
• Magazyny i logistyka: strefy składowania materiałów o wysokiej palności, rampy załadunkowe, tunele przenośników – potrzeba szybkiego objęcia działaniem dużych powierzchni.
• Obiekty technologiczne: farbiarnie, lakiernie, wytwórnie chemiczne – zastosowanie wody z pianą przy cieczach palnych.
• Elewacje, ściany oddzielenia pożarowego, dachy: zabezpieczanie powierzchni przed nagrzewaniem i zapaleniem od ognia sąsiedniego.

Parametry projektowe: co decyduje o skuteczności?

O skuteczności decydują: dawka zraszania (mm/min), jednorodność pokrycia, czas gotowości (od detekcji do zraszania) oraz dobór środka gaśniczego (woda vs. woda z pianą). Projektant uwzględnia klasę zagrożenia, geometrię obiektu, przeszkody konstrukcyjne, warunki wentylacji oraz wymagania norm (np. PN-EN). Ważny jest też właściwy podział na sekcje, by ograniczyć niepotrzebne uruchomienia w strefach niezagrożonych.

Przykład: dla strefy z cieczami palnymi dobiera się dysze zapewniające krople i strumienie efektywne w tłumieniu parowania, a układ pianowy z odpowiednim współczynnikiem spienienia redukuje emisję oparów i ryzyko ponownego zapłonu.

Bezpieczeństwo i serwis: detale, które robią różnicę

W dobrych projektach stosuje się redundantną detekcję (np. dym + temperatura) i niezależne zasilanie pomp. Zawory uruchamiające muszą mieć stały nadzór położenia, a układy pianowe – kontrolę stężenia. Testy okresowe obejmują próby przepływu, sprawdzenie alarmów, przegląd filtrów oraz weryfikację pracy czujników. Regularny serwis minimalizuje ryzyko fałszywych alarmów i zapewnia gotowość na całej długości życia instalacji.

Korzyści biznesowe dla B2B: ciągłość działania i zgodność z normami

Dla firm kluczowe jest ograniczenie przestojów i strat wtórnych. Zraszaczowe SUG zapewnia szybkie tłumienie ognia, kontrolę temperatury i ochronę sąsiednich instalacji, co zmniejsza uszkodzenia konstrukcji, skraca czas remontu i ułatwia powrót do pracy. Równomierne działanie na dużej powierzchni ogranicza rozprzestrzenianie się pożaru w strefach składowania i na liniach produkcyjnych, ułatwiając spełnienie wymagań ubezpieczycieli i służb ppoż.

Kiedy wybrać instalację zraszaczową? Praktyczne kryteria decyzji

• Wymagane jest równomierne chłodzenie dużej strefy (transformatory, elewacje, dachy, ściany oddzielenia pożarowego).
• Występują palne ciecze, a piana znacząco poprawia skuteczność gaszenia.
• Ryzyko gwałtownego rozprzestrzenienia ognia jest wysokie i ochrona punktowa byłaby niewystarczająca.
• Potrzebna jest elastyczność uruchamiania (automatyczne, ręczne, hydrauliczne/pneumatyczne/elektroniczne).

Współpraca i wdrożenie: od projektu 3D po utrzymanie ruchu

Kompleksowe wdrożenie obejmuje audyt zagrożeń, koncepcję z podziałem na strefy, projekt 3D (kolizje, serwisowalność), dobór dysz i dawek, integrację z detekcją i automatyką, montaż oraz procedury testów. W etapach eksploatacji kluczowe są przeglądy, szkolenie obsługi i aktualizacja scenariuszy po zmianach technologii.

Chcesz poznać szczegóły i dobrać rozwiązanie do procesu? Zobacz nasze Instalacje zraszaczowe oraz pozostałe systemy ppoż., chłodnicze i sanitarne – projektujemy, wdrażamy i serwisujemy instalacje dla przemysłu i magazynów na terenie kraju.